"Idąc zaciszną ulicą opodal katedry zdumiony podróżny zatrzymuje się na widok jedynych w swoim rodzaju grobowców książęcych. Tu, na niewielkim placyku, w ciasnej siedzibie, która stała się ostatnim schronieniem ich rodu, nadal trwają Scaligerowie. Pod baldachimami ozdobionymi mnóstwem ostrokończastych gotyckich wieżyczek, na niskich kolumienkach spoczywają ich ciężkie sarkofagi. Na nich, wśród alegorycznych rzeźb wyobrażających cnoty i wśród postaci świętych, śpią umarli z marmuru. Ale cisza i spokój śmierci nie są ich żywiołem, więc straszliwe sobowtóry tych, których nawet śmierć nie zdołała zatrzymać w ich kamiennym łożu, wstąpiły tu na sam szczyt swoich grobowców, jak gdyby w pogoni za jakąś nieziszczalną i nadprzyrodzoną nadzieją.
Cangrande, Cansignorio, Mastino della Scala, zaciskając w dłoniach spisy, dosiadają tu rumaków okrytych bojowymi oponami. Ten, kogo kronikarze włoscy przezwali „wielkim psem”, ma uchyloną przyłbicę w kształcie psiej głowy, a na jego kamiennej twarzy widnieje straszliwy uśmiech. Ów ród książąt Werony ma w sobie coś z północnych rycerzy, toteż wierzymy, że musiał zniknąć w obliczu odradzającej się cywilizacji. Złowieszcza gwiazda Scaligerów ledwo zabłysła na włoskim niebie, lecz znikła niebawem w mroku, gdy na firmamencie pojawiły się jasne planety rodów d’Este i Gonzaga." (Paweł Muratow: Obrazy Włoch, tłum. Paweł Hertz, Warszawa 1988).
Udostępnij
