360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 2668 odcinkach

Historia wydobycia pirytu sięga w tych okolicach co najmniej połowy XVI wieku. Minerał znajdował zastosowanie przy produkcji kwasu siarkowego w tzw. witriolejniach. Złoża wyczerpały się na przełomie XVIII i XIX wieku, później surowiec sprowadzano aż z Miedzianki w Rudawach Janowickich.

Dający się łatwo rozkołysać granitowy głaz jest jedną z atrakcji turystycznych Szklarskiej Poręby. Z racji kształtu Niemcy zwali go Zuckerschale – cukiernicą. Wedle podań Chybotek stanowi kryjówkę diabła bądź zagradza dostęp do ukrytego skarbca. Jego uroki tak opiewał Bogusz Zygmunt Stęczyński w swoim poemacie Szląsk. Podróż malownicza w 25-ciu pieśniach (ok. 1850):

"Ale nad wszystkie owe kamienie i skały,
Uderza swym widokiem wzrok nasz zadumiały,
Kamień ogromny Miską cukru nazywany,
Co swoją równowagą jest utrzymywany;
Jakgdyby sobie powstał czarodziejską sztuką,
Że go burze nie zwalą, pioruny nie stłuką;
Opiera się zuchwale powietrza odmianom
I przewodzi pod sobą kamiennym bałwanom
Co się jedne na drugich dumnie opierają;
A wieśniacy ciekawych gości zapewniają:
„Że djabeł na tem miejscu dla tego ich złożył,
„Ażeby się w nich kryjąc, niémi ludzi trwożył.”
Ale ta Miska cukru zuchwałością dzika
Jest olbrzymiego wzrostu, ledwie się dotyka
Kamieni jakby mrówek przy sobie na ziemi,
Co niby od niechcenia leżą rzuconemi;
A ona swym ogromném ciałem się rozpiera
Na powietrzu, i dumnie w około poziera;
Jak bohater, co toczył z wrogami bój srogi,
Pokonał ich, i z wzgardą rzucił pod swe nogi,
Dumny swojem zwycięztwem; – tak ta, nad skałami
Unosząc się, przedstawia swój cud nad cudami!
I – chociaż okolica swą rozmaitością
Zadziwia i pociąga miłą ciekawością,
Chociaż nieprzeliczone ma kamieni składy,
Urwiska i przepaście a w nich wodospady;
Chociaż witryoleju, szkła daje wyroby,
A niémi pracującym, do życia sposoby...
Nic nie zdoła powagi ująć owéj skale
Co całéj okolicy panuje spaniale,
Co sprawia cień nie mały gdy słońce dogrzewa
Albo daje schronienie gdy deszcz lub ulewa.
Jestto prześliczny poród przed wiecznéj natury,
Gdy ona utworzywszy doliny i góry:
W kilka tysięcy wieków potężna jej siła
Spychając morze niżéj, ten głaz zostawiła
Pomiędzy namułami, które deszczów wpływem
Zniknęły, kamień został szczególnym podziwem.".