360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 2660 odcinkach

Żwirowa "plaża" u wylotu Doliny Złomisk. Za wodą widoczny gmach górskiego hotelu Popradské pleso.

"Czarne, spokojne patrzy Morskie Oko,
Góry go wkoło obsiadły;
A na gór szczytach, daleko, wysoko,
Deszczowe chmury opadły."
(Teofil Lenartowicz: Strzelec, 1843).

"Ponad płaszczami borów, ściśnięte zaporą
Ścian olbrzymich, co wkoło ze sobą się zwarły,
Ciemne wody rozlewa posępne jezioro,
Odzwierciedlając w łonie głazów świat zamarły.

Stoczone z szczytów bryły, mchu pokryte korą,
Po brzegach rumowisko swoje rozpostarły;
Na nim pogięte, krzywe kosodrzewu karły
Gdzieniegdzie nagą pustkę w wianki swe ubiorą.

Granitowe opoki, wyniesione w chmury,
Rzadko tam żywsze blaski słoneczne dopuszczą...
I tajemnicze głębie kryje cień ponury.

Cisza — tylko w oddali gdzieś potoki pluszczą
Lub wichry, przelatując nad zmartwiałą puszczą,
Swym świstem grozę dzikiej powiększą natury."
(Adam Asnyk: Morskie Oko).

Wcinając się między jurajskie pagórki Wisła tworzy tu przełom rzeczny, zwany Bramą Tyniecką. W najwęższym miejscu, między wzgórzem w Piekarach a skałą pod klasztorem, szerokość doliny Wisły nie przekracza 400 metrów - jest to jej największe przewężenie na całej długości, od Karpat aż po ujście do Bałtyku.

"Tyniec jest najwięcej interesującą wycieczką w okolice Krakowa, bo tu znajdujemy ślady łączności historyi z dziejami przedhistorycznemi, tu wspomnienia pierwszych brzasków cywilizacyi, tu wreszcie ostatni akt tragedyi przejścia tej ziemi pod panowanie austryackie. Zarówno prastara nazwa, jak i dochowane dotąd za klasztorem na wysokiem wzgórzu starożytne grodzisko, świadczą o znaczeniu tej miejscowości w najodleglejszych dziejach naszych przodków." (Klemens Bąkowski: Przewodnik po okolicach Krakowa, Kraków 1909).

Trójnawowa gotycka bazylika, jedna z największych na całym Śląsku, powstała w latach 1370-1420 dzięki fundacji brzeskich mieszczan i księcia Ludwika I. Od czasów reformacji funkcjonowała jako kościół ewangelicki - aż do roku 1945, kiedy spłonęła doszczętnie podczas walk o miasto. Pozostawiona w ruinie świątynia niszczała następnie aż do 1958 roku, kiedy to rozpoczęto jej odbudowę według oryginalnych wzorów z 1370 roku.